Historia Berlina: lotnisko Tempelhof


lotniska berlina polozenie
(Bottmingen, Hauke Fehlberg, marzec 2013)

Z początkiem marca administracja Berlina zaprezentowała strategiczny plan zagospodarowania  dla powierzchni byłego lotniska Tempelhof. Teren ten zajmuje ok. 230 ha, a więc jest nawet większy niż centralnie położony ogród Tiergarten, znajdujący się obok Bramy Brandenburskiej.  



Senacki plan zagospodarowania


Przedstawiony przez senatora ds. rozwoju miasta plan generalny dla terenu byłego lotniska Tempelhof przewiduje, że do 2025 r. powstanie tutaj duży centralny park, który zachowa jednakże charakter lotniska.
Powstanie tu także nowy staw, a na obrzeżach terenu strefa dla rozwoju twórczości kulturalnej, dla sportu oraz lokale mieszkaniowe. Dzisiejsze gmachy lotniska i niezabudowany betonowy plac przed hangarem będą przeznaczone dla imprez masowych. Już w tym roku powstanie zbiornik na wodę o powierzchni 4 ha. Dzięki niemu będzie można ograniczyć koszty gospodarowania deszczówką. Pasy startowy i lądowania pozostaną nietknięte i otwarte dla użytkowników.  


Eksploatacja lotniska zakończona


Lotnisko Tempelhof jest zamknięte dla komunikacji lotniczej od października 2008 roku. Świat oczekuje otwarcia nowego lotniska im. Willy Brandta w Schönefeld koło Berlina, jednak według ostatnich doniesień prasowych trzeba będzie jeszcze poczekać conajmniej (jeden) rok.  

Od poligonu do lotniska


Lotnisko Tempelhof w 1984, dzień otwarty
Teren lotniska do końca I Wojny Światowej był poligonem wojskowym i placem defilad garnizonu berlińskiego, gdzie cesarz odbierał defiladę. Tempelhofer Feld  było położone daleko poza murami miasta. Grunt składał się z piasku i margieli, a pokryty był ubogą roślinnością. Krajobraz przypominał rozległe łąki. W niedzielę okolica stawała się celem podróży wielu rodzin ze śródmieścia miasta zgłodniałych kontaktu z naturą. Teren poligonu był o wiele większy niż dzisiejszy teren lotniska i rozciągał się na dużej przestrzeni, przykładowo na południu sięgał dalej niż zasięg dzisiejszej pętli S-Bahn. Na obrzeżach terenu znajdowały się (i nadal znajdują) liczne koszary i budynki wojskowe, jak przykładowo tak zwany magazyn "Fourage", czyli skład paszy. Dziś mają one oczywiście inne zastosowanie.


Jeden z największych budynków na świecie


Budowę obecnego budynku lotniska rozpoczęto w 1936 roku, nadal jest on postrzegany jako symbol nazistowskiej megalomanii. Infrastruktura lotniska przewidywała przepustowość do 6 mln podróżujących rocznie. Kompleks budynków mierzy powierzchnię 300 tysięcy metrów kwadratowych, oraz długość  1.2 km i nadal należy do największych budynków na świecie. Kompleks Tempelhof jest największym europejskim zabytkiem architektury.

Lotnisko wojskowe dopiero po wojnie


Po II Wojnie Światowej lotnisko stało się częścią amerykańskiej strefy podzielonego miasta. Dopiero wtedy budynek lotniska został ukończony przez amerykańskie władze okupacyjne. Dużą część infrastruktury lotniska używano w celach wojskowych. Tu powstała amerykańska baza lotnicza o nazwie Tempelhof Central Airport (TCA), która działała do 1994 r.  

C-47 Skytrains unloading at Tempelhof Airport during the Berlin Airlift.

Most Powietrzny


Podczas Blokady Berlina w 1948 lotnisko odegrało ważną rolę jako baza przeładunkowa dla 2,3 mln ton zaopatrzenia. Podczas operacji logistycznej "Most Powietrzny" zaopatrzenie miasta odbywało się wyłącznie za pomocą transportu lotniczego.  

Swoboda działania w czasach Wojny Zimnej


Od 1945 do 1975 i potem od 1985 do 2008 Tempelhof był centralnym lotniskiem Berlina zachodniego. Dopiero w latach siedemdziesiątych ukończono budowę nowego lotniska Tegel w północnej części miasta. Ludzie, którzy z powodów bezpieczeństwa nie mogli używać dróg lądowych czy połączeń kolejowych biegnących przez teren NRD, byli często zdani na transport lotniczy. Zdarzało się, że klasy z Berlina zachodniego w drodze autobusem na obóz w Niemczech zachodnich musiały nadłożyć drogi odwiedzając najbliższe lotnisko na terenie RFN za granicą z NRD. Uczeń, który niewiele wcześniej uciekł z rodzicami z Berlina wschodniego, czekał na kolegów na lotnisku, bowiem transport drogowy byłby dla niego zbyt ryzykowny.  

Porwania samolotów do Tempelhof


W pierwszym okresie lat 80-tych ponad 80 procent wszystkich porwań samolotów w Europie prowadziło z Polski do Tempelhof. Berlińczycy z dowcipem komentowali w dialekcie, że LOT znaczy być może "landet ooch Tempelhof" (ląduje także w Tempelhofie).  
Lotnisko Tempelhof jest ściśle związane z historią Berlina. Mimo iż zaprzestał być centrum ruchu lotniczego dla Berlina, ten centralnie położony teren otrzyma nowe perspektywy: tutaj rozwinie się niebawem nowe miejskie życie.
 
Przeczytaj więcej o blokadzie Berlina zachodniego na stronach wikipedii ...