Zaginiony Dworzec Poczdamski w Berlinie

(Hauke Fehlberg, Bottmingen) Dzieci bawią się sielankowo na trawniku, który rośnie na nasypie przed wejściem do metra przy Potsdamer Platz. A spacerowicze siedzą w wygodnych fotelach w ogródku przed domem i piją delektując się dużym piwem Berliner Weiße.

Jednak nie powinieneś ufać temu trawnikowi, ani temu spokojowi.  Bądź czujny - ta sielanka jest tylko pozorna ...

Kiedyś najruchliwszy plac w Europie

Siedem dekad temu, właśnie tutaj było najbardziej uczęszczane miejsce w Berlinie. Około cztery i pół miliony ludzi mieszkało w Berlinie, to milion więcej niż dziś. Pięć głównych ulice spotykało się tutaj, w centrum miasta.
W latach dwudziestych i trzydziestych Potsdamer Platz był uważany za najruchliwszy plac w Europie. Liczne hotele, restauracje, a szczególnie tak zwany dom Haus Vaterland ukształtowały reputację tego dystryktu jako dzielnicy uciech. Poza tym dużo biur i banków oraz instytucji rządowych znajdowało się w pobliżu.  

Dworzec Potsdamer Bahnhof - najstarszy w Berlinie - zniknął

Tam, gdzie dziś znajduje się trawnik przy Linkstrasse od 1838 r. stał najstarszy dworzec Berlina, dworzec Poczdamski (Potsdamer Bahnhof). Był stacją końcową dla ruchu dalekobieżnego i lokalnego.
Trasa kolejowa prowadziła do miast Poczdam i Magdeburg, i dalej do Niemiec zachodnich. Dworzec był położony bezpośrednio przed bramą miasta z jej dwoma budynkami urzędu ds. ściągania akcyzy. Dzisiejsze szklane hali wejścia do podziemnego dworca kolei regionalnej przypominają o tych budynkach. Pierwszy dworzec istniał do 1869 r.
Nowy następny budynek dysponował trzema peronami i czterema torami. Hala miała długość o 173 m i szerokość o 26 m. Dworzec został otwarty w 1872 r. przez cesarza niemieckiego Wilhelma I. Centralny ryzalit dworca w stylu pałaców florentyńskich  był podzielony przez łuki półkoliste. Do 1890 r. więcej niż trzy miliony podróżnych korzystało z dworca. Dlatego konieczna była budowa nowych stacji końcowych dla ruchu podmiejskiego, które zostały otwarte w 1891 r.

 Do lat trzydziestych dworzec Poczdamski składał się z trzech dworców częściowych: na stronie zachodniej (przy dzisiejszej restauracji Mommseneck) dworzec z dwoma torami do Wannsee, osiedle w wówczas zamożnym południowo-zachodnim Berlinie. Pośrodku znajdował się dworzec dla pociągów dalekobieżnych do miast Potsdam, Magdeburg, Hanower, do Zagłębia Ruhry i Frankfurtu nad Menem. Na stronie wschodniej znajdował się dworzec dla tak zwanej Ringbahn (kolej pierścieniowa) i dla kolei podmiejskiej do osiedli położonych na południu Berlina Lichterfelde i Zossen.
 Dworzec towarowy znajdował się na południu właściwego dworca na terenie na południe od kanału Landwehrkanal. Tutaj był położony warsztat kolejowy, który przygotowywał lokomotywy dla transportu osobowego i teren, na którym przygotowywano składy pociągów osobowych.  

Los dworca po wojnie

Po poważnych zniszczeniach w czasie II wojny światowej kolej Reichsbahn przerwała jeszcze przed końcem wojny w 1945 r. eksploatację dworca . Do 1946 r. dworzec Poczdamski był potrzebny by zawrócać pociągi S-Bahn (SKM) w nadziemnym dworcu Ringbahnhof, bowiem w ostatnich dniach wojny tunel S-Bahn północ-południe został wysadzony w powietrze właśnie pod kanałem Landwehrkanal. Wskutek tego duża część systemu tunelowego w centrum miasta napełniła się wodą.
 

Dworzec staje się ziemią niczyją

Reszta dworca i teren na wstępie należały do dzielnicy Mitte a tymsamymdo Berlina wschodniego. Był jednak wąskim paskiem, ściśniętym między dwoma dzielnicami Berlina zachodniego. Teren był dostępny dla Berlińczyków z zachodniej części miasta, jednak był ziemią niczyją, bo mur Berliński skracał teren przy placu Potsdamer Platz. Areał, gdzie znajduje się dziś przechylony trawnik (park Tilla Durieux) został w ramach wymiany terenów odstąpiony przez NRD na rzecz Berlina zachodniego.  

Teren kolejowy jako centrum logistyczne

Kiedy wokoło Potsdamer Platz powstawała nowa dzielnica Berlina i w czasie gdy tunel pod ogrodem Tiergarten był konstruowany, teren dawnego dworca towarowego stał siędużym centrum budowlano-logistycznym. Między ciężarówkami i wagonami towarowymiprzeładowywano tam tony wybranej ziemi i potrzebne materiały budowlane. Intencją było uniknięcie przejazdu ciężarówek z tych placów budowy przez śródmiejskie ulice.  Z tego powodu zdecydowano się nawet na konstrukcję własnego mostu nad kanałem.  

Będzie znów centrum miasta

Chociaż gęstość pieszych przy Potsdamer Platz jeszcze nie jest taka jak przed wojną, już dzisiaj Potsdamer Platz stał się ponownie miejscem wspaniale podłączonym do sieci transportu publiczego. Jest tutaj i podziemny dworzec dla transportu regionalnego, jest stacja SKM (planuje się nową dodatkową linię S-Bahn), jest też stacja metra i są autobusy.